Toegang tot het verleden via de Vierdaagse
In Nijmegen ligt de geschiedenis letterlijk op straat. Dat is onder andere te danken aan Erika Manders, docent Geschiedenis, kunstgeschiedenis en oudheid aan de Radboud Universiteit. Zonder het verleden te kennen, kun je het heden niet begrijpen, vindt Manders. Met het project Waalpaintings maakt ze de rijke historie van de stad zichtbaar via grote muurschilderingen in Nijmegen. Uitgerekend een levensgrote afbeelding van de Vierdaagse, de ‘Walk of the World’ wacht nog op fondsen.
De Vierdaagse is een onderwerp dat elke Nijmegenaar aan het hert gaat en daarmee een prachtige kapstok voor de Nijmeegse geschiedenis. “Als je het over Nijmegen hebt, kun je niet om de Vierdaagse heen. Dat is met 40.000 mensen van over de hele wereld zo’n groot en inclusief evenement”, aldus Erika Manders. Het wandelevenement biedt een venster op de geschiedenis van de stad, maar ook op de nationale en internationale geschiedenis: de tijdelijke opschorting tijdens de Tweede Wereldoorlog, bijvoorbeeld; de protesten in 1978 omdat vrouwen de langste afstand niet mochten lopen; de organisatie van Roze Woensdag naar aanleiding van het geweld tegen homoseksuelen in de jaren ‘80. Manders: “Zo kun je vanuit een evenement dat iedereen kent steeds verbanden leggen met belangrijke historische gebeurtenissen.”
Canon van Nijmegen
Nijmegen is de oudste stad van Nederland, maar naar bewijs daarvoor is het flink zoeken. Bommen in de Tweede Wereldoorlog, naoorlogse wederopbouw en stadsvernieuwing uit de jaren ‘80 hebben korte metten gemaakt met bijna alle zichtbare historische overblijfselen. Het was voor Manders en haar collega Dennis Jussen aanleiding om het project Waalpaintings op te zetten. Ze kozen 15 aansprekende verhalen uit de in 2009 samengestelde Canon van Nijmegen. Daarin zijn de 50 belangrijkste geschiedkundige verhalen (‘vensters’) van de stad samengebracht. De verhalen worden als levensgrote muurschilderingen zichtbaar gemaakt op locaties in het stadscentrum.
Zichtbare geschiedenis
Bij de keuze voor de 15 onderwerpen is goed gekeken naar een representatieve spreiding van de verhalen over verschillende historische periodes. Ook de man-vrouwbalans is meegenomen bij de selectie van de thema’s. Zo prijkt de Byzantijnse prinses Theophanu, die in de 10e eeuw de machtigste vrouw van West-Europa was, op een muur vlakbij de Sint Nicolaaskapel, die waarschijnlijk door haar zoon Otto III voor haar werd gebouwd. Ook al bestaande historische muurschilderingen zijn opgenomen in het project: het bombardement van Nijmegen (onderdoorgang Plein 1944) en de Bataafse opstand (Kelfkensbos). Aan het Kerkegasje prijkt inmiddels een afbeelding van de Vrede van Nijmegen. Naast het inkijkje in de geschiedenis, knapt en passant de omgeving aanzienlijk op door de afbeeldingen.
Geschiedenis naar buiten halen
“Ik vind het ontzettend belangrijk dat geschiedenis buiten de muren van de universiteit wordt gebracht en dat voor iedereen zichtbaar wordt welke historische gebeurtenissen zich hier in Nijmegen hebben afgespeeld. En het werkt: voorbijgangers komen met allerlei vragen wanneer de kunstenaars aan het werk zijn. Een passerende schoolklas applaudisseerde voor Theophanu. Het zou geweldig zijn als er straks het hele jaar door iets te zien is van de geschiedenis van de Vierdaagse, ook als die, zoals dit jaar, niet door kan gaan.”
De Waalpaintings zijn niet compleet zonder de Vierdaagse. Doneer en help Erika Manders en Dennis Jussen om de geschiedenis van Nijmegens grootste evenement zichtbaar te maken.