Eenzaamheid voorkomen met gebarentaal

Eenzaamheid voorkomen met gebarentaal

Met eenvoudige apps als Duolingo of Google Translate heb je toegang tot vrijwel elke taal ter wereld. Maar waar blijft die tool die communicatie tussen horenden en doven eenvoudiger maakt? Zelfs een vrij toegankelijk gebarentaalwoordenboek is niet voorhanden. Hoogleraar Onno Crasborn heeft een plan om daar verandering in te brengen. Met zijn oplossing strijdt hij tegen sociaal isolement. Help jij mee? 

Een online gebarenwoordenboek en een app voor online leren. Onno Crasborn (49, zie onderstaande foto) zou het liefst morgen starten met de ontwikkeling van die twee instrumenten. Het projectplan ligt klaar, het wachten is op fondsen. Zijn project is een oplossing voor een sociaal probleem: Nederland kent 1,5 miljoen mensen met gehoorproblemen en onder hen komt relatief veel eenzaamheid voor. Een praatje met de buurman, een gesprek bij de koffieautomaat, het is lastig en vermoeiend als je slecht of niet hoort. Je mist altijd informatie en bent sneller geneigd je terug te trekken. Ook ouderen bij wie het gehoor achteruitgaat, zijn geholpen met ondersteunende gebaren. Voor al die mensen betekent gebarentaal simpelweg: meer contact met je omgeving.

Eindelijk een woordenboek op wetenschappelijke basis

Wat eenvoudige gebaren leren moet voor iedereen haalbaar zijn, zou je denken. Dat valt tegen. Verrassend genoeg is er nog altijd geen gratis toegankelijk Nederlands gebarentaalwoordenboek, hoewel daar veel vraag naar is. Het materiaal dat er is, is vaak niet volledig of accuraat. Crasborn wil daarom om te beginnen een woordenboekinterface maken voor de bestaande online Global Signbank-database. De 4.000 gebaren uit de Nederlandse Gebarentaal die daarin staan, worden zo voor een groot publiek bruikbaar, net als de andere gebarentalen erin. De informatie over die 4.000 Nederlandse gebaren wordt tegelijk verrijkt met voorbeeldzinnetjes in de Nederlandse Gebarentaal én in spraakondersteunende gebaren. Hoewel er in de afgelopen 25 jaar veel onderzoek is gedaan naar de vorm en effectiviteit van gebaren, is er nog weinig gekeken naar de behoefte van gebruikers. “Het is ook lastig om een woordenboek op wetenschappelijke basis te maken”, legt Crasborn uit, “Er is allerlei materiaal, maar wij willen meer informatie over de gebaren toevoegen en zorgen voor een goede taalkundige onderbouwing.” Samen met het Nederlands Gebarencentrum wil hij de bestaande database van gebarenfilmpjes uitbreiden en verrijken. Als hij toch bezig is, wil hij meteen de dataset van de Nederlandse Gebarentaal in de Global Signbank uitbreiden, want de hele woordenschat van die taal is zeker vijf keer zo groot.

Makkelijker communiceren met een app

Het is lastig zoeken in gebarentaal, want je kunt geen karakters intoetsen op je toetsenbord. Nu moeten gebruikers dus eerst een ingewikkeld transcriptiesysteem leren of al kennis hebben van bepaalde types handvormen en bewegingen. Die kennis heb je als beginnende gebruiker nou juist niet. Crasborn zoekt daarom uit hoe je met gebruik van artificial intelligence gebaren en hun betekenis vindbaar kunt maken. Zodra er een oplossing is voor slim zoeken, is de weg vrij voor de ontwikkeling van een (online) gebarenwoordenboek. Daarmee kan iedereen eenvoudig een paar gebaren leren, maar ook leren communiceren in Nederlandse Gebarentaal. De app kan natuurlijk ook in het dagelijks communicatie gebruikt worden. “Je klikt op het icoontje van de camera, zoals bij Whatsapp-bellen. Je filmt degene die het gebaar maakt dat je nog niet kent, of maakt het zelf in de camera.”

Bijdragen aan sociale inclusie

Er is voorlopig 1,6 miljoen euro nodig; een klein bedrag voor een instrument dat zo’n belangrijke bijdrage gaat leveren aan sociale inclusie. "Dat lijkt misschien veel, maar alle kleine beetjes helpen, want het maakt de afstand tussen horende, slechthorende en dove mensen kleiner," aldus Crasborn. En daar is het hem uiteindelijk om te doen. 

Wilt u de sociale contacten tussen dove, slechthorende en horende mensen helpen verbeteren? Steun het onderzoek van Onno Crasborn met een donatie en help mee om sociaal isolement tegen te gaan.